Często mówimy, że dla każdego piękno jest czymś innym – ale czy rzeczywiście jesteśmy tak obiektywni w postrzeganiu piękna? Serafim Seppälä – fiński profesor teologii systematycznej i patrystyki, w swoich badaniach na temat piękna, stwierdził, że zdolność i potrzeba cieszenia się pięknem jednoczy wszystkich głębokich ludzi. Seppälä wyszczególnia szeroki zakres różnych sposobów postrzegania piękna, takich jak harmonia i dobroć. Ale zauważa, że nasze postrzeganie piękna jest płytkie.
Powierzchowne postrzeganie piękna jest znakiem naszych czasów. Aktualnie wszyscy mamy łatwy dostęp do informacji. Algorytmy w pewien sposób wpływają na nasze postrzeganie tego, co piękne. Kiedy korzystamy z wyszukiwarki grafiki Google i szukamy ludzi, budynków i miejsc, algorytm Google wybiera je w dużej mierze za nas. Jill Rettberg – profesorka kultury cyfrowej na Uniwersytecie w Bergen, wyjaśniła, jak algorytmy uczą się „rozpoznawać” (i jednocześnie definiować) piękno i klasyfikować obrazy na podstawie estetyki. Klasyfikacja wykorzystuje tę samą technikę, co rozpoznawanie twarzy. Algorytmy oceniają zdjęcia i przewidują, jakie emocje będą odczuwać ludzie, gdy na nie spojrzą. Algorytmy przydzielają punkty różnym obrazom według piękna – i jednocześnie definiują to, co jest piękne.
Kultura selfie
Oprócz algorytmów postrzeganie piękna definiują filtry selfie, które można wykorzystać do „upiększania ludzi” – usunąć zmarszczki, powiększyć oczy i wygładzić skórę. Jeden z takich filtrów znajduje się w chińskiej aplikacji Meitu, która poprawia zdjęcia selfie – rozszerzając oczy, dodając makijaż i efekty przypominające kreskówki. Wielu postrzega to jako zwykły żart, który „upiększa” ludzi dla zabawy. Nie jest to jednak małe zjawisko. Meitu zostało pobrane na ponad miliard telefonów i ma ponad 456 milionów aktywnych użytkowników. Problem polega na tym, że koncepcja piękna Meitu jest wąska i stereotypowa. Według artykułu opublikowanego w New Yorker, aplikacja Meitu, szybko zmienia postrzeganie piękna w Chinach.
Chirurgia plastyczna stała się w ostatnich latach społecznie akceptowana w Chinach – biznes chirurgii plastycznej w tym kraju rośnie sześć razy szybciej niż reszta świata. Ponad 8 milionów ludzi w Chinach przeszło operację plastyczną. Według badania, kultura selfie jest głównym powodem nagłego i rozległego rozwoju chirurgii plastycznej. Wielu studentów uważa również, że fizyczne piękno jest podstawową kompetencją, która pozwala rozwijać się w tym świecie.
Miłość do piękna
Według kilku badań, na romantyczne związki duży wpływ ma fizyczne piękno. Piękno jest stereotypem, który mówi nam, że to co jest piękne, jest właściwe. Wpływa także na to, z kim chcesz się zaprzyjaźnić. W badaniu Erin Shinners (2009) poprosiła 284 uczniów o ocenę sympatii i wiarygodności ludzi na podstawie zdjęć. Wyniki pokazały, że więcej przystojnych osób uznano za bardziej godnych zaufania niż tych, którzy nie wyglądali tak dobrze.
Fizyczne piękno człowieka składa się z wielu różnych elementów. Badania pokazują, że piękno twarzy wydaje się być najbardziej krytycznym czynnikiem. Piękno twarzy składa się z takich cech, jak kolor twarzy, gładkość, jasność oczu, połysk włosów, itp. To wszystko jest oznaką zdrowia. Podstawowe cechy to symetria, męskość lub kobiecość. Chociaż (powierzchowne) piękno może nadal nie być podstawową kompetencją, ma ono duże znaczenie.
Czym właściwie jest piękno?
Szkocki filozof David Hume (1711-1776 r.) uważał, że to, co jest piękne lub co uważamy za piękne, jest rzeczą subiektywną (piękno jest w oku patrzącego). Piękno wydaje się istnieć w widzu. Odbija się to na różne sposoby od różnych ludzi i przedmiotów, które widzi dana osoba. Hume uważał, że emocje, jakie wywołuje przedmiot, są miarą jego piękna, co oznacza, że prawdopodobnie będzie on również piękny dla nas, jeśli coś przyniesie nam radość lub szczęście. Immanuel Kant (1724 -1804 ), wierzył natomiast, że piękno istnieje w przedmiotach, niezależnie od ludzi i widzów. Niektóre rzeczy są obiektywnie piękne, a ich piękno nie zależy od tego, czy ktoś je widzi.
Przytoczona na początku interpretacja Serafima Seppälä jest czymś pomiędzy. Autor swoich badań nad pięknem, zauważa, że ludzie nie rozumieją głębokiej wartości piękna i traktują je powierzchownie. Piękno przejawia się jako cechy materialne, ale nie jest w materii. Ale w pewnym sensie Kant ma rację: piękno jest cechą osoby lub przedmiotu i ma też rację Hume, ponieważ piękno to coś więcej niż tylko powierzchnia. Doświadczanie piękna to przede wszystkim uczucia, które głęboko poruszają człowieka.
Źródła:
Badanie Erin Shinners: Effects of The “What is Beautiful is Good” Stereotype on Perceived
Trustworthiness
CHINA CGTN (2017): What’s driving China’s plastic surgery boom? 26.9.2017 https://news.cgtn.com/news/3559544f77597a6333566d54/share_p.html
Rettberg, Jill Walker (2019): ”Machine Vision: Selfie filters and image recognition algorithms as cognitive technical systems”, “Moral machines? Ethics and politics of the digital world”